Tahlillerin sonuçlanma süresini etkileyen nedenler nelerdir ?
Tahlillerin sonuçlanma süresini etkileyen nedenler nelerdir ?
Kan tahlillerinin birçoğu serumda yapılır. Serum elde etmek için hastadan özel bir tüpe alınan kan bir süre bekletilerek kanın pıhtılaşması sağlandıktan sonra santrifüj edilir ve serum elde edilir.
Sağlık kuruluşlarında veya tıbbi tahlil laboratuvarlarında kan, idrar veya çeşitli vücut sıvı veya dokularından tahlil yaptırabilirsiniz. Sayılan örnekler alındıktan sonra, tahlil sonuçlarının ne zaman çıkacağı size söylenir. Ancak bazı tahlil sonuçlarının kısa zamanda çıkmasına rağmen bazılarının daha geç çıkacağını fark edersiniz. Bunun sebebi veya sebeplerini merak edenler bu yazımızı okuyabilirler.
Bir kan tahlilinin birçok aşaması vardır. Tahlil için kan örneğinin alınışından başlayan ve sonuç raporu çıkana kadar geçen süreçte alınan kan örneği çeşitli işlemlerden geçer. Kan tahlillerinde farklı örnekler kullanılabilir. Hastadan alınan kan bazen direk kullanıldığı gibi, bazen de kandan elde edilen serum ya da plazma adlı sıvılar kullanılır.
Serum ve plazma arasında ne fark vardır?
Kan tahlillerinin birçoğu serumda yapılır. Serum elde etmek için hastadan özel bir tüpe alınan kan bir süre bekletilerek kanın pıhtılaşması sağlandıktan sonra santrifüj edilir ve serum elde edilir.
Bazı kan tahlilleri ise plazmada yapılır. Plazma elde etmek için ise pıhtılaşmayı engelleyici kimyasal maddeler içeren özel tüplere alınan kan santrifüj edilerek plazma elde edilir.
Başlangıçtaki bu aşamalar bile tahlil sonuçlarının çıkma süresini etkileyen faktörlerdir.
Direk kanda yapılan bir tahlilin geçirdiği aşamalar nelerdir ?
En çok istenen tahlillerden biri olan "kan sayımı" özel bir tüpe alınan ve içindeki kimyasal madde sayesinde pıhtılaşması önlenen kanda yapılır.Eski yıllarda kan hücrelerinin sayımı mikroskop yardımıyla her kan hücre tipi için ayrı ayrı yapılırken, günümüzde özel cihazlar yardımıyla kısa sürede gerçekleştirilmektedir. Bu cihazlara kan sayım cihazları denir ve standart olarak ölçüm yaparlar. Teknolojik gelişmeler sayesinde bu cihazların hassas ölçümler yapabilmeleri sağlanmıştır.
Kan sayımı tahlili en kısa sürede sonucu alınan tahlillerdendir. Sonucun gecikmesinin çeşitli sebepleri olabilir. Bunlardan biri, cihazın hassas ölçüm yapabilmesi için yapılan ayarların tutmamasıdır. Cihaz düzgün bir şekilde ayarlanamadığı taktirde, ölçüm sonuçları da doğru olmaz. Bunu önlemek için cihaz günlük rutin kullanıma geçmeden önce ayarının doğru bir şekilde yapılması gerekir.
Ayar doğru olmasına rağmen, "kontrol" adı verilen ve içindeki miktarı bilinen örneklerin test sonuçları doğru çıkmayabilir. Kontrol kanı, her gün rutin kullanıma geçmeden önce cihazın doğru sonuç verip vermediğini kontrol etmeye yarayan solusyondur. Eğer sonuç doğru çıkmazsa, hastalardan alınan kanların o cihazda çalışılması sakıncalıdır. Çalışılması durumunda hastalara yanlış sonuç verilir. Bunu önlemek için, kontrol sonuçları yanlış çıktığında çalışma yapılamaz ve cihazın ölçümündeki aksaklığın neden kaynaklandığı bulunmaya çalışılır. Bu durumda sonuç verme süresi gecikir.
Ayar ve kontrol sonuçları doğru çıktıktan sonra da bazı sorunlar nedeniyle hasta sonuçlarının verilmesi gecikebilir. Cihaz ölçümlere başladıktan sonra arıza yapabilir. Önemli olan cihazın arıza yaptığının fark edilebilmesi ve zamanında müdahale edilebilmesidir. Cihazda herhangi bir arıza, cihazı çalışamaz duruma getireceği için tahlil sonuçlarının çıkması yine gecikebilir.
Test sonuçlarının uygun olup olmadığı sonuçlar çıktıktan sonra laboratuvar uzmanları tarafından kontrol edildikten sonra anlaşılır. Uzman sonuçları kontrol ettikten sonra hastaya sonuç verilebilir. Tabii bu süreç zaman almaktadır. Tüm bu kontrolların yapılması ve hastaya doğru sonucun iletilmesi, hastaya teşhis konması, tedavisinin planlanması, tedavisinin takibi ve hastanın iyileşmesi için son derece büyük önem taşımaktadır. Bu yüzden, laboratuvar personeli ellerine ulaşan tahlillerin her aşamasını titizlikle yaparak hastaya doğru sonucun gitmesine özen gösterir. Zaman zaman tahlil sonuçlarını geç çıkarmakla suçlansalar da, hızlı ve yanlış sonuçlar yerine her laboratuvar çalışanının ana hedefi doğru sonuç vermektir.
Görüldüğü gibi en kısa zamanda sonuçlanan tahlillerden biri olan kan sayımı bile birçok aşamadan geçmekte ve tahlilin her aşamasında uzmanlarca kontrol edilmektedir.