Tahlil Nedir?
Tahlil Nedir?
Tahlil kelimesinin sözlük anlamı; bir maddeyi incelemek amacıyla, bileşimindeki yalın cisimlerin niteliğini ya da niceliğini anlamak için yapılan işlem, çözümleme veya analizdir. İngilizce'de; analysis, assay, test, dissection gibi kelimeler tahlil kelimesinin karşılığı olarak kullanılmaktadır.
Tahlil kelimesinin sözlük anlamı; bir maddeyi incelemek amacıyla, bileşimindeki yalın cisimlerin niteliğini ya da niceliğini anlamak için yapılan işlem, çözümleme veya analizdir. İngilizce'de; analysis, assay, test, dissection gibi kelimeler tahlil kelimesinin karşılığı olarak kullanılmaktadır. Araştırma ya da inceleme anlamına gelen “tahlil” kelimesi sağlık tesislerinde teşhis koymak amacıyla vücut sıvılarında bulunan maddelerin analiz edilmesi olarak anlaşılır. Sağlık kuruluşlarında ben tahlil yaptırdım, tahlil sonucunu alacağım, tahlil sonucum yüksek çıktı, doktor tahlil istedi gibi bahsedilirken, aslında tıbbi tahlil kastedilmektedir.
En çok yapılan tahliller nelerdir ?
Kan tahlili ve idrar tahlili vücut sıvılarından en çok yapılan tahlillerdir. İdrar tahlili yapmak için örnek alınması çoğu zaman çok kolay olsa da, birçok kişi kan tahlilinden çekinir. Hatta iğneyi gördüğü zaman sararıp solan, bayılan birçok kişi vardır. Hemşire için kan almak ne kadar kolaysa, bazı kişiler için kan vermek o kadar zor ve neredeyse imkansızdır. Halbuki kan ve idrar tahlilleri doktorların teşhis koymada en büyük yardımcısıdır.Neden tahlil yapılır ?
Uzun yıllardan beri sağlıklı insanların vücut sıvılarında bulunan kimyasal maddelerin miktarı araştırılmış ve hastalık durumunda bu maddelerin nasıl değiştiği incelenmiştir. Tespit edilen değişiklikler doktorların hastalıklara teşhis koymasını kolaylaştırmıştır. Yıllar önce kan veya idrarda yapılan tahlil sayısı sınırlı iken, günümüzde çok artmış ve her gün artmaya devam etmektedir.Kan ve idrar neden önemlidir ?
Birçok hastalıkta, kan veya idrarda bulunan bazı maddelerin miktarı değiştiği için hastalıklara teşhis koymak amacıyla tahlil yapılır. Kan ve özellikle idrar, elde edilmesi en kolay vücut sıvıları olduğundan, bu yolla hastalıklara teşhis koymak da son derece kolaydır.Kan vücuttaki hücrelere oksijen ve besin taşırken, hücrelerin ürettikleri maddeleri veya atıklarını alıp uzaklaştırır.
Normal aralık nedir ?
Vücut hücrelerinde üretilen, kullanılan ve atılan çeşitli kimyasal maddelerin miktarı sağlıklı kişilerde belirli seviyelerdedir. Bu seviyelere o maddenin “normal aralığı” denir. Örneğin sağlıklı bir kişinin açlık kan şekeri (AKŞ) 70-100 miligram/desilitre (mg/dL) aralığındadır. Yapılan kan tahlili sonucunda AKŞ değeri bu aralığın üzerinde ise kan şekeri yükselmiş demektir. Bu durumda doktor kan şekerini yükselten hastalıkları düşünerek, bu hastalıklara ait belirtilerin kişide bulunup bulunmadığını öğrenmeye çalışır. Gerek sorduğu sorular, gerekse yaptıracağı ek bir takım tahliller ise hastasında düşündüğü teşhisi doğrular veya ekarte eder.Hastalıklarda normal değer nasıl değişir ?
Herhangi bir hastalık durumunda normal aralıkta bulunması gereken kimyasal maddelerin seviyesi artar veya azalır. Örneğin karaciğer kan dolaşımında bulunan proteinlerin yapım yeridir. Bir karaciğer hastalığında bu proteinler yapılamayacağından, kan tahlili sonucunda düşük çıkarlar. Bu durumda karaciğer ile ilgili bir problem olduğu düşünülür. Karaciğerde bir problemin varlığı bazı kan testlerinin seviyelerinin yükselmesinden de anlaşılabilir. Örneğin, karaciğer fonksiyon testleri adı verilen kan tahlillerinin yüksek çıkması, karaciğer hücrelerini harap eden bir hastalığın işaretidir.
Her vücut sıvısında aynı şeyler mi bulunur ?
Vücut sıvıları özelliklerine, fonksiyonları ve bulundukları ortama göre farklı kimyasal maddeler içerir. Bu nedenle her vücut sıvısının içinde farklı maddeler bulunur. Bazı vücut sıvılarında bulunan maddeler diğerinde bulunmaz veya bir maddenin kandaki miktarı ile idrardaki miktarı arasında farklılık bulunur. Bazı tahlillerde bulunmaması gerek maddelerin arttığı tespit edilebilir. Örneğin idrar tahlili yapıldığında normal idrarda şekerin hiç bulunmaması gerekir. İdrarda şeker tespit edilmesi, kişinin kan dolaşımında şeker düzeyinin yükseldiğini gösterir. Bunu gören doktor, kişinin büyük ihtimalle şeker hastası olabileceğini düşünür ve bu düşüncesini doğrulayacak muayene ve tetkikleri yapar.Kan tahlilleri hastalıkları belirlemek açısından bu kadar faydalı olsa da, her hastalığı belirlemek için sadece o hastalıkta miktarı değişen tetkik sayısı kısıtlıdır. Kanda veya idrarda seviyesi değişen birçok madde, birçok hastalıkta yükselir veya düşer. Günümüzde hala hastalığa özgü testlerin bulunması çalışmaları devam etmektedir. Muhtemelen yakın gelecekte geliştirilecek olan tahliller ile hastalıklar ortaya çıkmadan teşhis koymak mümkün olacaktır.