Afazi Nedir? Belirtileri ve Tipleri Nelerdir
Afazi Nedir? Belirtileri ve Tipleri Nelerdir
Afazi belirli beyin bölgelerinin hasara uğraması sonucu (inme ya da kafa travması) ortaya çıkan konuşma, anlama, yazma ve okumaya ilişkin daha önce edinilen becerilerin kaybı ya da azalmasıdır. Ancak tek nedeni inme ya da kafa travması değildir.
Afazi Nedir?
Afazi belirli beyin bölgelerinin hasara uğraması sonucu (inme ya da kafa travması) ortaya çıkan konuşma, anlama, yazma ve okumaya ilişkin daha önce edinilen becerilerin kaybı ya da azalmasıdır. Ancak tek nedeni inme ya da kafa travması değildir.Afazi yüksek tansiyon anevrizma(beyin kanaması) sonucunda ortaya çıkabileceği gibi, epilepsi yada migren gibi kronik hastalıklarda geçici afaziye neden olabilir.
Afrazi belirtileri ilgili Dizartri ile benzerlik göstermekte olup bu makaleye ilişkin link yazının altında belirtilmiştir.
Afazinin işaret dili gibi görsel dili de etkilediği son zamanda yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Damasio, A.R. "Aphasia."
Afazi Belirtileri Nelerdir?
Afazi olan insanlar aşağıda saydığımız belirtilerin birkaçına sahip olabilirler. Ancak afazi belirtilerini saymadan önce basit bir örnek vermek yerinde olacaktır. Afazi olan bir insan kağıdı doğrudan kağıt demek yerine üzerine yazı yazılan şey, kararlanan şey olarak ifade edecektir. Bu örnekte de dikkat edileceği üzere afazi çoğu zaman ‘şey’ kullanacaktır.Yine afazi olan insanlar Koyun bahçeden çıktı yerine koyun yürümek sözünü kullanacaklardır. Çoğu Zaman hastalar ve,veya,miş,dı gibi heceleri kullanmazlar.
Genel olarak belirtiler ise şunlardır;
- Kendiliğinden konuşamama
- Nesneleri isimlendirememe
- Bir deyimi tekrarlayamama
- Bir kelime, hece söz öbeğini sürekli tekrarlama
- Basit istekleri anlayamama
- Hece ve kelimeleri değiştirerek kullanma
- Okuma Bozukluğu
- Yazma Bozukluğu
Afazi Tipleri
Genel olarak hastalık 5 farklı tipte görülmektedir.Broca Afazisi: Konuşmanın zorlaşması ve ahenginde bozulma olarak tanımlanır. Çoğu zaman yazı becerisinde de bozulma olur.
Wernicke Afazisi: Anlama zorluğu olarak ortaya çıkar konuşma akıcı olsa da anlatımda sorunlar vardır.
İletim Afazisi: Anlama, Konuşma ve yazma becerileri normaldir. Ancak kişi duyduğunu tekrarlayamaz
Global Afazi: Anlama, Konuşma ve yazma becerilerinin tümünün kaybı anlamındadır.
Nominal Afazi: Nesnelerin isimlendirmesi ve kelime bulmada zorluk yaşanır. Çoğu zaman ŞEY ifadesi kullanılır.
Afazi Tedavisi
Afazinin en etkili tedavi biçimi şuan için konuşma terapisi olarak görülmektedir. Tedavinin yoğunluğu konusunda herhangi bir fikir birliği bulunmasa da bu konuda yapılmış bazı araştırmalar vardır. Bu araştırma sonucu yoğun terapi gören grup nispeten daha az terapi gören gruba göre daha başarılı olabilmiştir.Martins IP; Leal G; Fonseca I; Farrajota L;Aguiar M; Fonseca J; Ferro JM (2013). "A randomized, rater-blinded,parallel trial of intensive speech therapy in sub-acute post-stroke aphasia:the SP-I-R-IT study"
Afazi tedavisi iki yada daha fazla yıl sürebilmektedir. Akut Afazinin ortaya çıktığı ilk 6 aylık dönemde beyin kendiliğinden hasar gören nöronları onarmaya çalışır. Özellikle bu dönemde terapi sürecine başlanması önemle tavsiye olunmaktadır. Bu bakımdan hastaların bir an önce tedaviye başlaması tedavinin başarı şansına olumlu katkı sağlayacaktır.
İnme yada kafa travmasının sonucu olarak ortaya çıkan bozuklukta tedaviye bağlı olarak bir miktar düzelme beklenir. Diğer nedenlere bağlı ortaya çıkan afazide ise başarı nispeten daha azdır.
Tedavinin yoğunluk düzeyi şüphesiz hastanın yaşı, genel sağlık düzeyi, travmanın ağırlığı gibi unsurlara göre belirlenecektir.
Sağlıklı Bireyler için Afaziye Karşı Başlıca Korunma Yolu
Yukarıda belirtiğimiz üzere afzinin en önemli nedeni inme ve travma olarak ortaya çıkmaktadır- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlıklı beslenme
- Alkol tüketimi düşük tutmak ve tütün kullanımından kaçınmak
- Tansiyonun kontrolü